|
نظر علمای شیعه درباره روزه ی روز عاشورا
الف) علمایی که در صوم روز عاشوراء حكم به «حرمت» داده‌اند:
1- مرحوم خوانساري در جامع المدارك:
وجزم بعض متأخري المتأخرين بالحرمة ترجيحا للنصوص الناهية وحملا لما دل على الاستحباب على التقية. والظاهر أن هذا أقرب
بعضي از متأخرين از متأخرين علماي شيعه، روايات نهي در روزه عاشوراء را ترجيح داده و احاديث استحباب روزه اين روز را حمل بر تقيه نموده و در نتيجه جزم به حرمت نموده‌اند، و ظاهر اين است كه اين نظر اقرب است.
جامع المدارك، مرحوم خوانساري، ج 2، ص 226.
2- مرحوم محدث بحراني در حدائق:
وبالجملة فإن دلالة هذه الأخبار على التحريم مطلقا أظهر ظاهر.
بالجمله اين كه دلالت اين أخبار (صوم يوم عاشوراء) بر تحريم به طور مطلق، أظهر از ظاهر است.
الحدائق الناضره، محقق بحراني، ج 13، ص 376.
3- مرحوم نراقي در مستند الشيعه:
فالحق: حرمة صومه من هذه الجهة. فإنه بدعة عند آل محمد متروكة
نظر صحيح: حرمت روزه اين روز است، چون روزه اين روز نزد آل محمد بدعتي متروك محسوب مي‌شود.
مستند الشيعه، محقق نراقي، ج 10، ص 493.
ب) علمایی که در صوم روز عاشوراء حكم به «کراهت» داده‌اند:
اكثريت موجود از متأخرين مانند:
سيد يزدي صاحب عروه
آیه الله بروجردي
آیه الله حكيم
امام خميني
و غالب شارحان عروه الوثقى، و يا موجودين در زمان حاضر جانب كراهت را اختيار نموده‌اند.
العروه الوثقى، سيد يزدي، ج 3، ص 657
ج) علمایی که صوم روز عاشوراء به «شرط افطار قبل از اذان»، اذن داده‌اند:
گروه اندكي نيز روزه گرفتن به نيّت حزن و اندوه و نه به نيت تبرك جستن به شكلي كه بني اميّه كردند را تا عصر روز عاشوراء و سپس افطار كردن قبل از غروب را (ترجيحاً با تربت سيدالشهداء عليه السّلام) مستحب دانسته و اين را، راه جمع بين اخبار ناهيه و اخبار وارده در استحباب صوم عاشوراء دانسته‌اند، مانند آن‌چه كه شيخ در استبصار (استبصار، شيخ طوسي، ج2، ص 136) با استفاده از روايت زير انجام داده است:
عبد الله بن سنان عن الصادق عليه السلام قال: دخلت عليه يوم عاشورا فألفيته كاسف اللون ظاهر الحزن و دموعه تنحدر كاللؤلؤ المتساقط، فقلت: يا ابن رسول الله مم بكاؤك لا أبكى الله عينيك فقال لي: أو في غفلة أنت؛ اما علمت أن الحسين عليه السلام أصيب في مثل هذا اليوم فقلت: يا سيدي فما قولك في صومه قال لي: صمه من غير تبييت وأفطره من غير تشميت ولا تجعل صوم يوم كملا وليكن إفطارك بعد صلاة العصر بساعة على شربة من ماء فإنه في ذلك الوقت من ذلك اليوم تجلت الهيجاء عن آل رسول الله صلى الله عليه وآله وانكشفت الملحمة عنهم
عبد الله بن سنان از امام صادق(ع) روايت مي‌كند: روز عاشورا به محضر آن حضرت مشرف شدم و آن حضرت را با رنگي تيره و گرفته و حزني كه در چهره ظاهر بود و اشكي كه هم‌چون دانه‌هاي لؤلؤ از چشمان مبارك جاري بود مشاهده نمودم، عرض كردم: يا ابن رسول الله! خداوند چشمانتان را نگرياند گريه شما به خاطر چيست؟ حضرت فرمودند: آيا غافلي و نمي‌داني كه حسين عليه السلام در مثل امروزي به مصائب مبتلا شده است؟ عرض كردم: اي سيد و آقاي من! نظرتان در باره روزه گرفتن در اين روز چيست؟ حضرت فرمودند: اين روز را روزه بدار؛ اما بدون اين كه آن را به پايان برساني أفطار كن و بدون آن‌كه از آن انتظار رحمت داشته باشي و آن را صوم كامل قرار نده و بعد از ساعتي از نماز عصر گذشته با جرعه‌اي از آب آن را افطار كن...
مصباح المتهجد، شيخ طوسي، ص 547.
لذا، فقهاي شيعه با الهام از روايات اهل بيت عليهم السّلام چون اين روز را روز حزن و اندوه و اقامه عزا در مصيبت حضرت ابا عبد الله الحسين عليه السلام ميدانند از هرگونه عملي كه منافات با اقامه عزا در اين روز داشته باشد به شدت نهي فرموده‌اند و مؤمنين را توصيه فرموده‌اند تا در اين روز دست از كار‌هاي روز مرّه كشيده و اين روز را روز مصيبت و حزن و بكاء خود قرار دهند.
امام رضا (ع)در روايتي مي‌فرمايند:
من كان يوم عاشوراء يوم مصيبته وحزنه وبكائه يجعل الله عز وجل يوم القيامة يوم فرحه وسروره وقرت بنا في الجنان عينه.
كسي كه روز عاشوراء روز مصيبت و حزن و اندوه و گريه او باشد خداوند روز قيامت را روز شادي و سرور او قرار داده و چشمانش را در بهشت به ما روشن خواهد فرمود.
علل الشرائع، شيخ صدوق، ج 1، ص 227.
در روايت فوق از آن‌جا كه امام عليه السّلام روز عاشوراء را روز مصيبت و حزن و اندوه و گريه مي‌داند، لذا هرگونه عملي كه در آن ذره‌اي شائبه شادي و يا فرح و سرور و يا اشتغال به امور دنيايي كه غفلت از مصائب امام حسين عليه السّلام را به دنبال داشته باشد را خلاف خواست خدا و اهل بيت دانسته‌اند.
|
